Abdurrahman el-Gafiki Kimdir, Hayatı, Hakkında Bilgi

ABDURRAHMAN el-GAFİKÎ

Ebû Saîd Abdurrahmân b Abdillâh b. Bişr el-Gafikî (ö. 114/732) Emevi’ler devri Endülüs vali ve kumandanı.

Yemen’de oturan Akk ( ^ ) kabilesi­nin Gâfik koluna mensuptur. Fetihle­re katılmak için Kuzey Afrika’ya gitti. Mûsâ b. Nusayr ile birlikte Endülüs’e geçti ve Mûsâ ile oğlu Abdülazîz’in mai­yetinde savaşlara katıldı. Daha sonra Endülüs’ün doğu sahillerini fethetmek üzere görevlendirildi. 721 yılında Semh b. Mâlikin Toulouse önünde şehid düş­mesi üzerine iki ay kadar valilik yaptı. Onun yerine vali tayin edilen Anbese b. Sühaym ile arasının açılmasına rağmen kalabalık bir ordunun kumandanı ola­rak Arbûne (Narbonne) taraflarında fe­tihlere devam etti.

Emevî Halifesi Hisâm b. Abdülmelik tarafından 730’da Endülüs valiliğine tayin edilen Abdurrahmân, İslâm kaynaklarında “el-Arzu’l-kebîre” olarak ge­çen Gaule (Gaiia, bugünkü Fransa) böl­gesine sefer yapmak için hazırlıklara girişti. 732 yazında Roncevaux Boğa-zı’ndan Pireneler’i geçip Bordeaux üze­rine yürüdü. Dordogne nehri sahilinde Aquîtania Dükü Eudes’i mağlûp ederek Bordeaux’yu yağma etti. Bunun üzerine Eudes. müslüman kuvvetlerinin ilerle­mesini durdurabilmek için Charles Martel’den yardım istedi. Kral unvanı taşımamakla beraber Frankların başında bulunan Charles Martel, Abdurrahman’ı durdurmak için harekete geçti. İki or­du Poitiers’nin 20 km. kuzeydoğusunda bugünkü Moussaisla-Bataille mevkiinde karşılaştı. Abdurrahman’ın kuvvetleri­nin hafif süvarilerden meydana gelme­sine karşılık Frank ordusu zırhlı piya­delerden oluşuyordu. 114 Ramazanında (732) karşı karşıya gelen iki ordu, bir hafta kadar bekledikten sonra müslü-maniann hücumu ile savaş başladı. Bir­kaç gün devam eden amansız mücade­lede müstümanlar ağır kayıplar verdi. Abdurrahmân el-Gâfikl savaş meyda­nında atından düşerek şehid oldu. Ku­mandanlarını kaybeden müslüman kuv­vetleri geceleyin savaş meydanını ter-kettiler. Buna rağmen Charles Martel onlan takip etme cesaretini göstere­medi. İslâm kaynaklan savaşın cereyan ettiği yere Belâtüşşühedâ adını ver­miştir.

Abdurrahmân el-Gâfiki’nin kuman­dasındaki İslâm ordusunun Poitiers’de durdurulması. Avrupa hıristiyan dünyası için büyük bir önem taşıdığı gibi, İslâmiyet’in Batıdaki ilerlemesinin de bir dönüm noktası olmuştur. Charles Martel’in bu başarısı destanlara, efsa­nelere konu olmuş ve halk muhayyilesi­ni asırlarca meşgul etmiştir.