Tarihi Şahsiyetler

Abdülvehhab bin Ata el-Haffaf Kimdir, Hayatı, Eserleri, Hakkında Bilgi

ABDÜLVEHHÂB b. ATA el-HAFFAF
 
Ebû Nasr Abdülvehhâb b. Atâ el-Haffâf el-Basrî (ö. 204/819-20) Rivayetleri Buhârî dışında Kütüb-i Sitilde yer alan bir muhaddis. Benî İcl’in mevlâsı olduğu için el-İclî diye de anılır. Hayatı hakkında fazla bil­gi bulunmadığı gibi, “Ayakkabıcı (kavaf)” anlamına gelen Haffâf lakabını hangi sebeple aldığı da bilinmemektedir. Bü­yük muhaddis Saîd b. Ebû Arûbe’nin hadislerini en iyi bildiği, derslerine yıl­larca devam ettiği ve onun kitaplarını yazıp bunları hocasının huzurunda tale­belerine okuduğu için. ondan hadis ri­vayet etmesiyle tanındı. Ayrıca Humeyd et-Tavîl. İbn Avn, İbn Cüreyc, Mâlik b. Enes ve Ebû Amr b. Alâ gibi muhaddislerden hadis öğrendi. Hem muhaddis hem de yedi kıraat imamından biri olan Ebû Amr b. Alâ’dan hadislerini ve kıra­at tarikini rivayet etti. Kendisinden de Ahmed b. Hanbel. Yahya b. Maîn, İshak b. Râhûye gibi muhaddisler rivayette bulundular. Memleketi olan Basra’dan Bağdat’a gidip yerleşti ve orada hadis rivayetine başladı.

Yahya b. Maîn ve Dârekutnî gibi mu­haddisler onun güvenilir bir râvi oldu­ğunu belirtmekte, kendisini yakından tanıyan Yahya b. Saîd el-Kattân da hak­kında müsbet düşünmektedir. Ancak Buhârî ve Nesâî “Kuvvetli değildir” de­mekte. Ahmed b. Hanbel onu zayıf bul­makta, Ebû Hatim ise hadislerinin î’tibar için yazılabileceğini söylemektedir. Kuvvetli olmadığını söyleyen Nesâî. riva­yetlerini Sünen’ine almakta bir bels görmemiştir. İbn Sa’d’ın sadûk dediği, hadislerini Zehebi’nin hasen olarak değerlendirdiği Abdülvehhâb son dere­ce duygulu bir zâhid idi.

Bibliyografya
 
1- İbn Sa’d, et-Tabakâtü’l-kübrâ (nşr. İhsan Abbas), Beyrut 1388/1968.
2- Buhârî, et-Tarîhu’l-kebir (nşr Abdurrahman b. Yahya el-Yemânî v.dğr), Haydarâbâd 1360-80/1941-60- Diyarbakır, ts. (el-Mektebetü’1-İslâmiy-ye). VI, 98.
3- İbn Ebû Hatim. el-Cerh oet-ta’dîl, Haydarâbâd 1371-73/1952-53- Beyrut, ts. (Dârü’l-Kütübi’l-ilmiyye), VI, 72.
4- Hatîb, Târîhu Bağdâd, Kahire 1349/1931- Beyrut, ts. (Dârü’İ-Fikr), XI, 21-25.
5- Zehebî, Tezkiretüt-huflâz, Haydarâbâd 1375-76/1955-58- Beyrut, ts. (Dâru İhyâfi-türâsi’l-Arabl) I, 339.
6- Zehebî, A’tâmü’n-nübela, IX, 451-454;
7- Zehebî, Mizânü’l-i’tidâl (nşr. Ali Muhammed el-Biİcâvîl, Ka­hire 1382/1963-Beyrut, ts. (Dârü’l-Ma’rife), İl, 681-682.
8- İbn Hacer, Tehzîbüt-Tehzîb, VI, 450-452.

TDV İslâm Ansiklopedisi