Edebi Şahsiyetler

Abdülmümin el-Huyi Kimdir, Hayatı, Eserleri, Hakkında Bilgi

ABDÜLMÜ’MİN el-HÛYÎ XII. yüzyıl sonlarıyla XIII. Yüzyılın ilk yarısında yaşadığı kabul edilen Anadolu Selçuklu nakkaşı.

Topkapı Sarayı Müzesi Kütüphanesi’nde korunan Ayyûkî’ye ait Varka vü Gülşâh adlı Farsça mes­nevinin minyatürlerini yapan sanatkâr­dır. Eserdeki yetmiş bir minyatürden bir tanesine (vr. 58b) yazdığı “Amel-i Abdülmü’min b. Muhammed en-Nakkâş el-Huveyyi” ibaresinden. XI. yüzyıl or­talarında Türkler’in eline geçen ve bu asırlarda Huvey şeklinde telaffuz edilen Azerbaycan’daki Hoy şehrinden olduğu anlaşılmaktadır. Hakkında pek çok araştırma ve ince­leme yayımlanmış olan bu yazmanın müstensihi ve istinsah tarihi bilinmemektedir. Kitabın Osmanlı öncesine ait cildinden ve tipik Anadolu Selçuklu ne-sihi hattından, bir Anadolu Selçuklu eseri olduğu anlaşılmaktadır. Uygur üs-lübundaki minyatürlerinin tam benzer­lerine de yine Selçuklu yazmaları ile se­ramiklerinde rastlanmaktadır. Nakkaş Abdülmü’min el-Hüyfnin, Konya Karatay Medresesi’nin 651 (1253) yılında tanzim edilen vakfıyesindeki elli şahit arasında, ismi başlarda yer alan ve taşıdığı “Eş-şeyh” unvanından o tarihte yaşlı olduğu anlaşılan Şeyh Abdülmü’­min b. Muhammed el-Hûyî ile aynı şa­hıs olabileceği ileri sürülmektedir.

Bibliyografya
 
1- Filiz Çağman-Zeren Tanındı, Topkapı Sara­yı Müzesi İslâm Minyatürleri, İstanbul 1979.
2- Ahmed Ateş, “Un Vieux Poeme Romanescnıe Persan: Recit de Warkan et Gulshâh”, Ars Orientaiis, IV, Washington 1961.
3- A. S. Melikian-Chirvani. “La Roman de Varcjve et Golshah”, Arts Asiatiqves, numero special, Paris 1970.
4- M. Kemal Özergin. “Selçuklu Sanatçısı Nakkaş Abdül­mü’min el-Hayî Hakkında”, TTK Belleten, XXXIV/134 (1970).

 TDV İslâm Ansiklopedisi