Abdülmelik bin Muhammed el-Mehdi Kimdir, Hayatı, Dönemi, Hakkında Bilgi

ABDÜLMELİK b. MUHAMMED el-MEHDİ

Ebû Mervân Abdülmelik el-Mu’tasım-Billâh b. Muhammed el-Mehdî (ö. 986/1578) Mağrib’de kurulan Sa’dîler Devleti’nin hükümdarı (1576-1578). Muhammed el-Mehdfnin 1557’de ölü­mü üzerine yerine oğlu Abdullah el-Gâlib geçti. Tahta geçer geçmez kendisine rakip olmasından endişe ettiği kardeşi Osman’ı öldürttüğü gibi, Abdülmelik ile diğer kardeşlerini de baskı altına aldı. Abdullah el-Gâlib 1574’te ölünce, tahta Müstansır unvanıyla oğlu Muhammed el-Mütevekkİl çıktı. Fakat hükümdarlık­ta hak iddia eden amcaları Abdülmelik ve Ahmed ile mücadele etmek zorunda kaldı. Fas’ta öteden beri hanedan men­suplarından biri Osmanlılar’ın desteğini sağlarsa diğeri mutlaka hırıstiyanların himayesine sığınırdı. Yeğeni karşısında Osmanlılar’ın desteğini kazanmak iste­yen Abdülmelik de aynı yola başvurdu ve İstanbul’a giderek hakkı olan hüküm­darlığın yeğeni tarafından gaspedildiğini söyledi ve yardım istedi. Eski dostu Kaptanıderya Kılıç Ali Paşa Abdülmelik’e yardımcı oldu. Cezayir Beylerbe­yi Ramazan Paşa’ya bir ferman gönde­rilerek Muhammed el-Mütevekkil’in, amcası Abdülmelik’in hakkını gözetme­si ve bir anlaşmaya varmaları istendi. Fakat Muhammed el-Mütevekkil bu fer­manı dinlemedi. Bunun üzerine Rama­zan Paşa kumandasındaki 20.000 kişi­lik Osmanlı ordusu Mütevekkil’in üzeri­ne yürüdü. Miknâs civarında meydana gelen savaşta Mütevekkil mağlûp olup kaçtı.

Abdülmelik, 9 Mart 1576’da el-Mutasım-Billâh unvanıyla tahta çıktı ve 1577 yılı Mayısında Osmanlı Padişahı III. Murad’a elçilerle birlikte değerli hediyeler göndererek şükranlarını sundu. Daha sonra Osmanlı teşrifat ve teşkilâtının tesiri altında giyim kuşamda, saray ge­leneklerinde ve diğer bazı hususlarda birtakım değişiklikler yaptı; hatta Os­manlı padişahları gibi cuma ve bayram günleri namaza alayla çıkmaya başladı. Bu arada Tanca’ya sığınarak Portekizli-ler’le anlaşan Muhammed el-Mütevek­kil yeniden saltanat mücadelesine gi­rişti ve Portekiz Kralı Don Sebastian’ın emrindeki büyük bir orduyla amcası Abdülmelik üzerine yürüdü. Abdülmelik de Türkler’den ve Araplar’dan oluşan bir orduyla Portekiz kuvvetlerinin karşı­sına çıktı. 4 Ağustos 1578 tarihinde Vâ-dilmehâzin yakınlarında meydana ge­len ve tarihe “Üç Kral Harbi” (Ma’reketü mütûki’s-selase) adıyla geçen savaşta her iki taraf da ağır kayıplar verdi. So­nunda Muhammed el-Mütevekkil ve Kral Sebastian’la birlikte Abdülmelik de öldü; yerine kardeşi Ahmed el-Mansûr geçti.