Abdülmelik bin Mervan Kimdir, Hayatı, Dönemi, Hakkında Bilgi

Ebü’l-Velîd Abdülmelik b. Mervân b. el-Hakem (ö. 86/705) Emevî halifesi (685-705).

Kaynakların büyük bir kısmına göre 26 (646-47) yılında doğdu. Babası Mer­vân b. Hakem, annesi Âişe bint Muâviye b. Mugîre’dir. On yaşında iken Hz. Os­man’ın evine yapılan saldırıya şahit ol­du. On altı yaşında da Halife Muâviye tarafından Medine divanı relsliğine ta­yin edildi ve Medineli birliklerin başında Bizans’a karşı yapılan bir sefere iştirak etti (42/662-63) Bu tarihten sonra Me­dine’de babasının yanında kaldı ve he­men hiçbir askeri harekâta katılmadı. Ancak Muâviye’nin ölümünden sonraki iktidar mücadelelerine şahit oldu. Hz. Hüseyin’in Kerbelâ’da şehid edilmesinin ardından Medineliler’in Yezîd’i hal’etmeleri üzerine, Medine’de bulunan 1000 kadar Ümeyyeli Mervân b. Hakem’in evinde toplanarak müdafaaya çekildiler ve Dımaşk’a haber göndererek yardım istediler. Yezîd, Müslim b. Ukbe el-Mür-rî kumandasında 12.000 kişilik bir or­duyu Medine’ye gönderdi. Ancak bu sı­rada Medine’deki Ümeyyeliler serbest bırakılmışlardı. Abdülmelik’in de için­de bulunduğu bu grup yolda Müslim’e rastladı. Müslim, Medine’nin kuzeydo­ğusunda yer alan Harre’de karargâh kurmuştu. 27 Zilhicce 63 [27 Ağustos 683] tarihinde yapılan savaşta Medineliler mağlûp oldular. Harre Savaşı’na katılan Abdülmelik, muhtemelen Mek­ke’nin neticesiz kalan muhasarasına da iştirak etmiştir.

Mervân b. Hakem’in 65 Ramazanında (685) ölümü üzerine veliaht Abdülmetik Dımaşk’ta hilâfet makamına geçti. An­cak halifeliğini yalnız Suriye ve Mısır eyaletleri tanıdı. Hicaz ve İrak Abdullah b. Zübeyr’in idaresi altında bulunuyor­du. Mısır’a kadar bütün Kuzey Afrika İslâm devletinden kopmuş, bu parça­lanmadan faydalanmak isteyen Bizans, Suriye’ye karşı akınlara başlamıştı. Hali­fenin rakibi Abdullah b. Zübeyr de zor durumda idi. Mekke kuşatmasında Ab­dullah’ı destekleyen Haricîler, muhasa­ranın kaldırılmasından sonra ona karşı cephe almışlar, Necd ve Basra bölge­lerinde tehlikeli isyanlar başlatmışlar­dı. Nâfi” b. Ezrak’ın lideri olduğu Ezraki Haricîleri (Ezârika) Basra’yı tehdit edi­yordu. Abdullah b. Zübeyr’in Haricîler ile meşgul bulunduğu sırada Abdülmelik’in bu durumdan faydalanarak harekete geçmesi beklenirken, muhtemelen Su­riye’ye tam manasıyla hâkim olamadı­ğı için herhangi bir teşebbüse girişme­di. Bu sırada Kûfe’de her iki halife için de tehlikeli olabilecek Muhtar b. Ebû Ubeyd es-Sekafi’nin isyanı patlak verdi.