Edebi Şahsiyetler

Abdüllatif Karamani Kimdir, Hayatı, Eserleri, Hakkında Bilgi

Abdüllatif Karamani Türk ahlâkçısı. Fakih Karamânî, Kara Abdüîlatif ve Siyahser lakaplarıyla da bilinmektedir. Hayatı hakkında fazla bilgi yoktur. Aile ahlâkına dair esasları anlatan meşhur Türkçe eseri Âdâbü’l-menûzlı’ın ketebe kayıtlarına dayanarak, onun XVI. yüzyılda yaşamış olduğunu söylemek mümkündür. Kendisine hayırlı bir eş ve sâlih evlât nasip etmesi için Allah’a yaptığı duanın kabul edilmiş olduğunu Âdûbul-menâzil’m mukaddimesinde belirten müellif, ulemâ ailesine mensup eşinin zaman zaman evine gelen misa­fir hanımları gücü nisbetinde irşada çalıştığını, ancak onun özellikle kadınla­ra hitap eden ve hayatın her safhasın­da kendileri için gerekli bilgileri ihtiva eden müstakil bir eserin bulunmayışın­dan şikâyet ettiğini kaydeder. Abdülla­tif bu yakınmayı haklı bulduğunu ve bu konudaki boşluğu doldurmak amacıyla pek çok kaynaktan faydalanarak Âdâbülmendzil’i kaleme aldığını söyler. Bu eserde seçkin bir ev kadınının vasıf­lan, eşler arasındaki karşılıklı hak ve vazifeler, aile fertlerinin rahatlıkla barınabilmeleri. ayrıca ailede ahlâk ve edep kurallarının yaşatılabilmesi için bir evde bulunması gerekli maddi şartlar ile ebeveyn-evlât münasebetleri ve hocala­ra saygı gibi pedagojik konular işlenmektedir. Eserin bulunabilen yazma nüshaları, İstanbul Üniversitesi, Süleymani­ye ve Nuruosmaniye (nr. 2269) kütüphanelerindedir.

Abdüllatif’in kaynaklarda adı geçen ve bir nüshası Süleymaniye Kütüphanesi’nde bulunan diğer bir eseri de Mirâcü’l-müştakın ve minhâcü’l-müttakîn adını taşır. Mü­ellif bu eserinde, seyrü sülük esnasında aşılması gereken manevî menzil ve ma­kamları, klasik tasavvuf kaynaklarında yer alan usûl-i aşere* tasnifi içinde incelemektedir.

Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi