Abdullah Taaşi Kimdir, Hayatı, Dönemi, Hakkında Bilgi

TAAŞİ, Abdullah (Ykş. 1840/1850-1898)

Sudanlı önder. İngilizler’e karşı savaşmış, bağımsız Sudan Devleti’nin ikinci başkanı olmuştur.

Darfur’da doğdu, Kordofan’da öldü. Cubarat kabilesindendi. Ailesiyle birlikte Mekke’ye giderken yolda babasının ölümü üzerine Muhammed Ahmed’ in tarikatına girdi. Muhammed Ahmed, 1881’de yeryüzünde adaleti kurmak için Tanrı’nın seçtiği kişi olduğunu söyleyerek mehdiliğini ilan etti ve Mısır yönetimine karşı bir mücadele başlattı.

Sudan, 1820’de Osmanlı Devleti’ne başkaldıran Mısır Valisi Kavalalı Mehmed Ali Paşa’nın işgaline uğramış, 1882’de Mısır, İngilizler tarafından ele geçirilince de fiilen İngiliz yönetimi altına girmişti. Abdullah Taaşi, kısa sürede Mehdi Muhammed Ah-med’in başyardımcısı durumuna geldi ve halifesi ilan edildi. İlk halife gibi ona da Ebubekirü’s-Sıddık sanı verildi. 1885’e değin süren savaşlar sonunda Hartum ele geçirildi ve bağımsız bir Sudan Devleti kuruldu. Hartum’un alınmasından kısa bir süre sonra Mehdi ölünce, yerine Abdullah Taaşi geçti. İngilizler’in Sudan’dan çekilmesinden sonra topraklarını genişletti. Ama, bir yönetici olarak başvurduğu sert yöntemler hoşnutsuzluklara yol açtı; bu yüzden çıkan ayaklanmaları da zor kullanarak bastırdı.

Mısır’ı denetim altına alan İngilizler, Sudan’ı da ele geçirmek istiyorlardı. 1898’de General Herbert Kitchener komutasındaki İngiliz ordusu Sudan’a girdi. Abdullah Taaşi’ye bağlı güçler, Ummü Derman (Omdurman) Savaşı’nda yenildiler. Abdullah, Kor-dofan’a kaçtı. Orada kendisine bağlı kalanlarla birlikte çarpışmayı sürdürdüğü sırada öldürüldü.

Ummü Derman Savaşı’ndan sonra İngiltere ve Mısır, Sudan’ın ortak yönetimini öngören bir antlaşma imzaladılar. 1899’da, ülkenin resmi adı İngiliz-Mısır Sudanı oldu.

Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi