Tarihi Şahsiyetler

Abdullah bin Ubeyd Kimdir, Hayatı, Eserleri, Hakkında Bilgi

ABDULLAH b. UBEYD
 
Abdullah b. Ubeyd el-Enîsî (ö. 200/815-16) Abbasîler devrinde Bağdat’ta yaşamış olan bir müneccim.

Halife Hârûnürreşîcl’in müneccimi olan Abdullah’ın hayatı hakkında fazla bilgi yoktur. Adının bazı kaynaklarda Abdul­lah b. Ubeydullah el-Enîsî veya el-Esenî şeklinde yazıldığı görülmektedir. Kendi ifadesinden ve halifenin maiyetinde bu­lunmasından, Bağdat’ta zamanının en seçkin müneccimi olduğu anlaşılmakta­dır. Hârûnürreşid’in, hayatın bütün hal ve safhalarında geçerli olan zîc’leri İh­tiva edecek şekilde bir fal kitabı hazır­latmasını vezirinden istemesi üzerine, Bizans, İran, Hindistan ve başka mem­leketlerden pek çok müneccim Bağ­dat’a davet edilmiş ve astrolojiyle ilgili Yunanca ve Hintçe kitapları çok iyi tanı­yan Abdullah b. Ubeyd’in başkanlığında bir heyet tarafından halifenin istediği kitap telif edilmiştir. Kitâbü’l-Fâli’l-mu’teber vaz’u’l-hukemâ ve’l-‘ulemâ’li-ecli ‘l-Halîfe Hârûnirreşîd ve fîhi cemîcu hava1ici’n-nâs ve ağrâzu-hüm ve matîûbühüm adını taşıyan bu eser, on iki hayvanlı burç işaretlerine dayanarak on iki bölüm üzerine kurul­muş ve her bölüm yine on iki kısma ay­rılıp yüz kırk dört soru ve cevaptan oluş­muştur. Yazma nüshaları Süleymaniye Kütüphanesi ve British Library’de (nr. 9607) bulunmaktadır.

Bibliyografya
 
1- H. Suter, Mathematiker, Leipzig 1900.
2- Sezgin, GAS, VII, 110-111.
3- P. Kunitzsch, “Zum Liber Alfadhol eine Nachlese”, ZDMG, 118 (1968). [262]