Tarihi Şahsiyetler

Abdullah bin Hamdan Kimdir, Hayatı, Hakkında Bilgi

Abdullah b. Hamdan b. Hamdûn b. Ebi’l-Heycâ (ö. 320/932) Hamdânîler hanedanının kurucusu.

Tağlib kabilesine mensup olan ve hanedana adını veren Hamdan b. Ham­dûn, 259’dan (873) itibaren Musul ve çevresinde cereyan eden siyasî olaylar­da gösterdiği başarı ile Abbasî hilâfeti nezdinde itibar kazanmış, bu sayede oğulları da devletin yüksek kademeleri­ne tayin edilmiştir.

Hamdân’ın ikinci oğlu olan Abdullah, 901’de halifenin hizmetine girdi. Üç yıl sonra Karmatîler’le yapılan savaşta ağabeyi Hüseyin’in maiyetinde askerî kabiliyetini ortaya koydu; bunun üzeri­ne Musul valiliğine tayin edildi (293/905-906). Bu sırada Muhammed b. Bilâl’in kumandasında isyan eden Hezbânîler’e karşı gönderildi ve çetin mücadeleler sonunda onları itaat altına almayı başardı. Ağabeyi Hüseyin’in hali­feye karşı isyanı sırasında halife kuv­vetleri arasında yer aldı ve ağabeyini esir alarak itibarını arttırdı. 301’de (913-14), bilinmeyen bir sebeple Musul valiliğinden azledilince isyan ederek Musul’u zorla ele geçirmeye kalkıştıysa da başarılı olamadı ve halifeden aman dilemek zorunda kaldı. Halife Muktedir-Billâh onu affetti, hil’at giydirdi ve ertesi yıl yeniden Musul valiliğine getirdi. 303’te (915-16) Hüseyin tekrar is­yan edince Hamdânî ailesi mensupları hapsedildi; ancak Abdullah kısa bir süre sonra serbest bırakıldı.

Abdullah b. Hamdân’ın 919 yılında Sâcoğullan’ndan Yûsuf b. Ebü’s-Sâc’ı Erdebil yakınlarında yakalaması üzerine, Hamdânîler tekrar eski itibarını ka­zandı. Önce Dînever valiliğine tayin edi­lerek Horasan yolunun emniyetini sağ­lamakla görevlendirildi. 925’te üçüncü defa Musul valiliğine tayin edildi. Mu­sul’da Hamdânî hâkimiyeti böylece ke­sinlikle kurulmuş oldu. Vali ve hilâfet ordusunun kumandanı sıfatıyla önemli bir mevki sahibi olan Abdullah, Musul ve çevresinde devamlı karışıklıklar çıka­ran Bedevîler’i itaat altına alarak bölge­de sükûneti sağladı.