Abdullah bin Eftal Kimdir, Hayatı, Dönemi, Hakkında Bilgi
ABDULLAH b. EFTAL (ö. 437/1045) Eftasîler Devleti’nin kurucusu (1022-1045). Berberi’den Miknasa kabilesina mensupdur. Kurtuba’nın kuzeyinde Fahsülbellüt’ta doğdu. Babasının adı Muhammad b. Mesleme (İbnü’l-Eftal) idi. Kurtuba Emevi halifelerinden II. Hakem’in azatlısı olup Batalyevs’te bağımsız bir emirlik kuran Sabur onu kendine haleç seçti. Sabur’un 10 Şaban 413’te [8 Kasım 1022] ölümü üzerine el-Mansur lakabıyla başa geçen Abdullah, Batalyevs’te Eftasiler hanedanını kurdu.
Hükümdarlığın ilk yılları barış içinde geçti. Ancak Abbadiler’ikurucu Kadı Muhammad’in Beca’yı ele geçirerek topraklarını genişletmek istemesi, Abdullah b. Eftas ile aralarının açılmasına sebep oldu. Kâdî Muhammed’in oğlu İsmail ite Karmûne (Carmona) Emfri Muhammed el-Birzâli’nin birleşik kuvvetleri Abdullah’ın oğlunun kumanda ettiği Eftasî ordusunu mağlûp edince, oğlu Muhammed el-Eftas esir alınarak Karmûne’ye gönderildi. Kazandığı başarıdan sonra Abbâdî Emfri Muhammed ve müttefiki Karmûne emîri Kurtuba topraklarına saldırdı. Neticede Abbâdîler ile Abdullah b. Eftas arasında bir barış yapıldı ve Kâdî Muhammed’İn izniyle Muhammed el-Eftas serbest bırakıldı.[Rebîülevvel 421/Mart 1030]
Abdullah bu yenilginin intikamını dört yıl sonra hileli bir yola başvurarak aldı. Kâdî Muhammed’İn oğlu İsmail kumandasındaki bir orduya, Leon Krallığı’na saldırıda bulunmak için topraklarından serbestçe geçiş izni verildiği halde, bir geçitte ansızın Abbâdî askerleri üzerine saldırarak büyük bir kısmını katletti. İsmail bu katliamdan çok az sayıda askerle kurtulmayı başardı. Kâdî Muhamed bundan sonra Abdullah’ın amansız düşmanı oldu. Hükümdarlığının daha sonraki yıllan hakkında bilgi bulunmayan Abdullah, 17 Cemâziyelevvel 437’de [30 Kasım 1045] öldü; yerine oğlu Ebû Bekir Muhammed el-Muzaffer geçti.
Bibliyografya
1- R. Dozy. Histoire des musulmans d’Espagne (nşr. E. Levi-Provençai), Leiden 1932.
2- Anwar G. Chejne. Müslim Spain, Minnesota 1974.
3- “Abdullah”, İA, I. 29.
4- M. Seligsohn. “Eftasîler”, İA, IV, 193-194.
5- E. Levi-Provençal. “Aftasids”, El2 (ing) I, 242.
TDV İslam Ansiklopedisi