Abdullah b. Abdillâh Übeyy
Abdullah b. Abdillâh Übeyy b. Selûl e)-Ensârî el-Hazrecî (ö.12/633) Medineli münafıkların reisi İbn Selûl’ün oğlu, sahâbî.
Yaşamı
Asıl adı Hubâb idi. Müslüman olduktan sonra, babasının da künye olarak kullandığı bu isim için Hz. Peygamber, “Hubâb şeytandır” diyerek adını Abdullah’a çevirdi. Sahâbîlerin ileri gelenlerinden olan Abdullah, Bedir’den başlamak üzere Hz. Peygamber’le bütün savaşlara katıldı.
Münafikun suresinde de işaret edildiği gibi (63/7-8), Müstalikoğulları Savaşı’ndan dönerken İbn Selûl, eskiden beri yürüttüğü bozguncu hareketlerine devam ederek muhacirler aleyhinde çirkin sözler sarfetmiş, “Medine’ye vardığımızda soylu ve güçlü olanlar, zelil ve güçsüz olanları oradan kovacaktır” diyerek tahrikte bulunmuştu. Bunun üzerine Hz. Ömer, İbn Selûl’ün öldürülmesi için Hz. Peygamber’in emir vermesini istemiş, fakat Peygamber, Muhammed arkadaşlarını öldürtüyor tarzında bir ithama mâruz kalmamak için bu teklifi kabul etmemişti. Ancak Hz. Peygamber’in bu kararını henüz duymamış olan Abdullah Peygamber’e giderek eğer babası öldürülecekse, daha sonra intikam hissine kapılarak bir mümini öldürmemek için bu görevi bizzat kendisinin yerine getirmek istediğini bildirdi. Hz. Peygamber buna izin vermedi ve ona babasıyla iyi geçinmesini tavsiye etti.
Abdullah, babası ölünce hem onun vasiyetini yerine getirmek, hem de uhrevî bir fayda sağlamak ümidiyle Peygamber’e giderek babasını kefenlemek için ondan gömleğini istedi, ayrıca cenaze namazını kıldırmasını da rica etti. Hz. Peygamber. Abdullah’ın bağlı bulunduğu Hazrec kabilesi mensuplarını İslâmiyet’e daha çok ısındırmak için gömleğini verdi ve cenaze namazını kıldırması ricasını da kabul etti. Ancak Ömer’in şiddetli itirazlarıyla karşılaştı. Ardından da Tevbe sûresinin 84. âyetinin nazil olmasıyla münafıkların cenaze namazını kıldırması yasaklandı.
Hz. Aişe’nin kendisinden hadis rivayet ettiği Abdullah, Halife Ebû Bekir zamanında Müseylimetü’l-Kezzâb ile yapılan Yemâme Savaşı’nda şehid düştü.
Bibliyografya
1- İbn Hİşâm. es-Sîre (nşr. Mustafa es-Sekkâ v.dğr ). Kahire 1375/1955.
2- İbn Sa’d. e(-Tabakâtü’lkübrâ nşr İhsan Abbas), Beyrut 1388/1968.
3- Taberî, Târih (nşr. Yûsuf Bey vdğr), Kahire 1326.
4- Taberî, Câmi’u’l-beyân, Bulak 1323-29-Beyrut 1398/1978.
5- İbnü’1-Esir, üsdü’l-ğâbe (nşr. Muhammed İbrahim el-Bennâ vdğr), Kahire 1390-93/1970-73.
6- Zehebî, A’tâmü’n-nübelâ’, I, 321-323.
7- İbn Hacer. el-İşâbe, Kahire 1328.
8- Âlûsî. Rühu’l-ma cânt. Bulak 1301-Beyrut, ts. (Daru İhyâi’t-turâsi’l-Arabî), X, 153-154.
Diyanet İslam Ansiklopedisi