Tarihi Şahsiyetler

Abdülkerim Kasım -General- Kimdir, Hayatı, Hakkında Bilgi

Abdülkerîm Kasım (1914-1963)  Irak’ta cumhuriyet yönetimini kuran asker ve devlet adamı.

Bağdat’ın güneyindeki bir köyde doğ­du. 1934’te Bağdat Askerî Akademisi’ni bitirdi. 1941 yılında İngilizler’e ve kral na­ibine karşı Reşîd Ali’nin başlattığı ihtilâl sırasında Musul’da garnizon kumandanı olarak bulundu. 1948’deki Arap İsrail sa­vaşında görev aldı. 1955’te tuğgeneralli­ğe yükseltildi. Mısır’da ed-Dubbâtü’l-ahrâr’ın (Hür Subaylar) cumhuriyet ilân et­mesi (1952) Irak ordusunda da monarşi karşıtı hareketlerin başlamasına yol açtı ve Hür Subaylar teşkilâtı kurularak mer­kez komitesinin başına Abdülkerîm Ka­sım getirildi.                               

İrak’ın Batı ittifakının bir uzantısı olan Bağdat Paktı’nda yer alması (1955), Arap dünyasında Cemal Abdünnâsır’ın önder­liğinde İrak yöneticilerine karşı bir kam­panyanın başlatılmasına sebep oldu. Bü­tün Araplar’ın birleşmesini savunan Nâsır’ın Mısır’la Suriye’yi birleştirerek Birle­şik Arap Cumhuriyeti’ni kurması (1 Şubat 1958) ve diğer Arap devletlerini de ken­dilerine katılmaya çağırması Ortadoğu’­da dengeleri değiştirdi. Lübnan, Birleşik Arap Cumhuriyeti’nin iç işlerine karışma­sı ihtimaline karşı Türkiye ve İrak’ın mü­dahale etmesini istedi. Bunun üzerine Irak hükümeti ülkenin batısına askerî bir­likleri sevketmeye karar verdi. Bu sevkı­yat sırasında 13-14 Temmuz 1958 tari­hinde Tuğgeneral Abdülkerîm Kasım ile Albay Abdüsselâm Arif birlikleriyle Bağ­dat’tan geçerken kanlı bir şekilde idareye el koydular ve genç kral II. Faysal ile kral naibi Abdülilâh ve Başbakan Nûrî es-Saîd’i öldürerek cumhuriyet ilân ettiler. Darbecilerin önderi Kasım bakanlar ku­rulu başkanlığı, savunma bakanlığı ve si­lâhlı kuvvetler kumandanlığını üstlendi.

Ortadoğu’da Batı yanlısı politikalarıyla tanınan Irak monarşisinin yıkılması Ür­dün ve Lübnan’da büyük tedirginlik ya­rattı. Bu iki ülkede de benzer darbelerin olmaması için Amerika Birleşik Devletleri Lübnan’a, İngiltere de Ürdün’e asker gön­derdi. Kâsım’ın önderliğindeki Egemen­lik Konseyi Irak’ı Arap Birliği’nden çeke­rek Amerika Birleşik Devletleri ve İngil­tere’ye Batı karşıtı bir politika izlemeye­ceğine dair güvence verdi. Arkasından 27 Temmuz 1958’de kabul edilen geçici ana­yasaya göre Irak Devleti’nin bağımsız ve egemen bir cumhuriyet olduğu ilân edil­di. Yeni Irak yönetimini ilk önce Sovyetler Birliği tanıdı.