Edebi Şahsiyetler

Abdülhak Şi­nasi Hisar Hayatı, Edebi Kişiliği, Kimdir, Hakkında Bilgi

Abdülhak Şi­nasi Hisar (1887-1963) İstanbul’un ve özellikle Boğaziçi’nin güzelliklerini anlattığı eseriyle tanınan Cumhuriyet devri yazarı.

14 Mart 1887’de, anne tarafından bü­yükbabası Tophâne-i Âmire kâtiplerin­den Muhtar Bey’in Rumelihisarfndaki ya­lısında dünyaya geldi. Babası, Türk basın tarihinde önemli yeri olan Hazîne-i Ev­rak, Mürüvvet, İnsaniyet ve Ceride dergilerini yayımlayan Mahmud Celâleddin Bey, annesi son Belgrat muhafızı Selim Paşa’nın torunu Neyyir Hanım’dır. Türk matbaacılığı ve basın tarihiyle ilgili neşriyatıyla tanınan Selim Nüzhet Gerçek de Abdülhak Şinasi’nin kardeşidir.

Çocukluğu, kültürlü bir aile ortamı için­de bütün örf ve âdetleriyle canlı bir şe­kilde yaşamakta olan Boğaziçi yalılarıyla Büyükada ve Çamlıca köşklerinde geçti. Abdülhak Şinasi küçük yaştan itibaren bir Fransız mürebbiyeden Fransızca, o sıra­da Rumelihisarı’nda komşuları olan Tevfık Fikret’ten Türkçe dersleri aldı. 1898′-de yatılı olarak Mekteb-i Sultânî’ye (Ga­latasaray Lisesi) girdi. Buradaki hocala­rı içinde Hacı Zihni Efendi, Recaizade Mahmut Ekrem, Acem Feyzi Efendi, Nâfi Efendi. Tevfik Fikret, Ahmet Hikmet Müftüoğlu ve Abdurrahman Şeref gibi devrin ünlü simaları arasında yer alan şahsiyetler de bulunuyordu. Okulun daha ilk sınıfından itibaren edebiyatla ve özel­likle şiirle meşgul olmaya başladı. Galata­saray Mektebi’ndeki en yakın arkadaş­ları arasında Ahmed Haşim, Hamdullah Subhi (Tanrıöver), Müfit Râtip, Emin Be­liğ, Ahmet Samim, Refik Halid Karay, İz­zet Melih (Devrim). Tahsin Nâhid ve Ah­med Bedî vardı.

1905 yılı sonlarına doğru Paris’e gitti. Pariste önce Jön Türkler’le tanıştı ve za­man zaman onların siyasî mahiyetteki ba­zı toplantılarına katıldı. Daha sonra Ecole Libre des Sciences Politiques”e kaydol­du. Burada sık sık görüştüğü kişiler ara­sında. Jön Türk liderlerinden Ahmed Rıza ve Prens Sabahaddin ile kendisi gibi buraya tahsile gelen Yahya Kemal ve Nihad Reşad da (Beiger) bulunuyordu. Ab­dülhak Şinasi’nin Jön Türkler’le münase­beti. Aralık 1907’de Paris’te toplanan II. Jön Türk Kongresi’ne katılabilecek dere­cede ileri seviyede olmasına rağmen mi­zaç itibariyle siyasî meselelerden hoşlan­madığı için onun Paris’te devam ettiği esas mekân, daha çok devrin tanınmış sanat ve edebiyat adamlarının toplandığı Ojuartier Latin çevresi oldu. Abdülhak Şi­nasi burada, fikrî ve edebî bakımdan uzun süre etkisi altında kalacağı Maurice Barres, Jean Moréas, Emile Faguet. Henri de Regnier, Jean Cocteau ve Anatole France ile tanıştı; onların düzenledikleri sanat toplantılarına katıldı. Bir aralık Paris Öğ­renciler Birliği’ne üye oldu, hatta toplu­luk mensuplarının hazırladığı L’A dergi­sinin çalışmalarına katıldı.

Abdülhak Şinasi’nin Paris’teki hayatı daha çok sanat ve edebiyat çevrelerinde olmak üzere üç yıl kadar sürdü. II. Meşrutiyet’i takip eden aylarda, muhtemelen 1908 yılı sonları veya 1909 yılı başında, da­ha önce kaydolduğu okulu bitiremeden İstanbul’a döndü. 1909-1913 yılları ara­sında bir Fransız İnşaat şirketinde, 1913-1920 yıllarında da Kozlu-Kilimli-Kandilli madenlerini işleten Stinnes şirketinde ça­lıştı. Bu arada iktidarda bulunan İttihat ve Terakkî’ye karşı hoşnutsuzluk göste­renlerin teşkil ettiği Millî Ahrar Fırkası’nın kuruluş beyannâmesinde imzası bulunan on iki kişiden biri olarak fırkanın kurucu­ları arasında yer aldı (4 Mayıs 1919) Ana­dolu’daki millî hareketi destekleyen fır­ka bir süre sonra kendi kendisini feshet­miştir.

1920-1924yılları arasında Osmanlı Bankası’nda. 1924-1925’te Reji İdaresi’nde tercüme işlerinde çalışan Abdülhak Şinasi, 1931-1936 yıllarında Ankara’da Bal­kan Birliği’nin umumi kâtipliğini yaptı. 1936-1948 yıllarında Dışişleri Bakanlığı’-na müşavir oldu. Bu sıfatıyla, 1945’te San Fransisco’da toplanan ilk Birleşmiş Mil­letler genel kuruluna katılan Türk dele­gasyonuna dahil oldu. 1948’de geçirdiği bir rahatsızlık sebebiyle istifa edip İstan­bul’a yerleşti. Türk ocakları, Türk Fransız Kültür Cemiyeti, Turing Klüp, Pierre Loti Dostları Cemiyeti, Türk Edebiyatçılar Bir­liği, İstanbul Fetih Cemiyeti, İstanbul Ens­titüsü, Yahya Kemal Enstitüsü gibi dernek ve kuruluşlarda kurucu üye olarak faaliyet gösterdi. Son yıllarında Merkez Bankası başmütercimliği yapan Abdül­hak Şinasi, 3 Mayıs 1963 günü Nişantaşı’ndaki evinde öldü ve Merkezefendi Kabristanı’na defnedildi.

İlgili Makaleler