Edebiyat

Abdi Himmetzade Kimdir, Hayatı, Eserleri, Hakkında Bilgi

Abdi, Himmetzâde (ö. 1122/1710), Vaiz, mutasavvıf-şair ve musikişinas.

Şeyh Abdullah Efendi adıyla da bili­nir. Bayrâmiyye tarikatı şeyhlerinden Himmet Efendi’nin oğludur. 1050’de (1640) İstanbul’da doğdu ve tahsilini orada yaptı. Bilhassa tefsir ve hadis ilimlerinde kendisini yetiştirdi. Bu ara­da Bayrâmiyye tarikatına intisap ede­rek babasına mürid oldu. 1669’da Kasımpaşa Camii’ne, on yıl sonra da Fatih civarındaki Halil Paşa Camii’ne vaiz ol­du. Şehremini Yenibahçe’deki Defter­dar İbrahim Efendi Tekkesi şeyhi olan babasının 1684’te vefatı üzerine, adı geçen tekkeye şeyh tayin edildi. 1688’de hacca gitti. Dönüşünde Sultan Selim Camii cuma vaizliğine tayin edi­lince selâtin camii kürsü şeyhleri silsi­lesine girmiş oldu. 1694’te Fatih Camii vaizliğine nakledildi. Bu vazifede iken Sultan II. Mustafa’nın Avusturya seferi­ne (1697) ordu vaizi olarak katıldı. Ha­yatının son yıllarında Beyazıt ve Süleymaniye camileri vaizliklerinde bulunan Abdi, 26 Şevval 1122’de vefat etti. Üsküdar’daki Bezcizâde Tekkesinde babasının yanına gö­müldü. Abdüssamed ve Abdüşşekûr adlı iki oğlu devrin tanınmış şairlerin­dendir. Abdüssamed babasının ölümü üzerine tekkeye şeyh tayin edildi.

Tasavvufî şiirleri mürettep bir divan­da toplanan Himmetzâde, bu şiirlerinde Abdî, Der­viş Abdullah, Abdullah, Hz. Peygamber­in hayatını konu alan Gencîne-i İ’câz isimli mesnevisinde ise Himmetzâde mahlaslarını kullanmıştır. Ayrıca lugazlardan meydana gelen Dîvan-ı Lugaz isimli bir risalesi de vardır.

Latîfî, Mehmed Tâhir. Hammer, İbnülemin gibi bazı müel­lifler, Abdi’nin bir şuarâ tezkiresi yazdı­ğını kaydediyorlarsa da bu esere henüz rastlanmamıştır. Abdi, ayrıca hat ve mûsiki ile de meşgul olmuş ve bu konularda da eserler vermiştir. Hat sanatı­nın ustalarından Hafız Osman’dan ica­zet almış, sülüs ve nesih yazıda üstat derecesine erişmiştir. Onun dinî mahi­yette pek çok eser bestelediği çeşitli el yazması güfte mecmualarında zikredil­mektedir. Ancak bu eserlerden hiçbiri­nin notası zamanımıza ulaşmamıştır.

Bibliyografya

1- Şeyhî. Vekâyiu’l-fuzalâ’, Millet Ktp., Ali Emîrî, T, nr. 731.
2- Salim, Tezkire. Süleymaniye Ktp., Esad Efendi, nr. 387

2.
3- Su-yolcuzâde Mehmed Necîb. Devhatü’l-kütlâb (nşr. Kilisli Muallim Rifat), İstanbul 194

2.
4- Safâyî. Tezkire, Süleymaniye Ktp., Esad Efendi, nr. 2549, vr. 231b-233a.
5- Hasîb-i Üsküdârî, Vefeyat-ı Ekâbir-i Islâmiyye, Millet Ktp., Ali Emîrî, T, nr. 620, vr. 21°.
6- Ayvansarâyî. Vefeyât-ı Selâtîn, Süleymaniye Ktp., Esad Efendi, nr. 1375, vr. 17b.
7- Müstakimzâde, Tuhfe-i Hattatın (nşr. İb­nülemin Mahmud Kemâl), İstanbul 1928.
8- Mehmed Şükrî, Silsilename, Hacı Selim Ağa Ktp., Hüdâyî Kitapları, nr. 1098, vr. 21B.
9- Os­manlı Müellifleri, II, 313.
10- S. Nüzhet Ergim, Türk Şairleri. İstanbul, ts.. I, 172-176;
11- S. Nüzhet Ergim, Antoloji, İstanbul 194

2.
12- Uşşâkîzâde. Zeyti Şakâik (nşr. H Kıssling), Wiesbaden 1965.
13- Tahir Olgun, “Abdi”, İTA. 11, 209.

Diyanet İslam Ansiklopedisi