Abdal Musa Kimdir, Kısaca Hayatı, Edebi Kişiliği, Hakkında Kısa Bilgi

ABDAL MUSA (14. yy)

Anadolu erenlerinden. Bektaşi inançlarının yayılmasında, kardeşliğin, birliğe dayanan insan sevgisinin gelişmesinde etkili olmuştur.

Yaşamı, gençlik yılları, yeterince bilinmiyor. Birtakım söylentilerle dolu kaynaklara göre Kırk Abdal ile Buhara ya da Horasan’dan gelmiş, Anadolu’da Hacı Bektaş Veli’nın açtığı inanç yolunu izlemiştir.

Bursa’nın alınmasında bulunduğu, Geyikli Baba ile karşılıklı söyleştiği, olağanüstü başarılar gösterdiği yaygın söylentiler arasındadır. Başka bir söylentiye göre, geyik kılığına girerek, günün birinde ormanda avlanmaya çıkan Kaygusuz’u ardınca koşturup kendine bağlamış. Bu olaya Kaygusuz Abdal’ın babası Teke beyi çok kızmış; Abdal Musa’yı yalımlanan büyük bir ocağa atıp yakmak istemiş, o da kırk ereniyle güle oynaya yalımların içine atılmış, ocak birdenbire sönüvermiş. Halk arasında çok yaygın olan bu söylentilerin etkisiyle Elmalı ilçesi yakınlarında, Abdal Musa adına kurulan bir tekke Bektaşi inançlarının benimsenmesinde başlıca etken olmuştur. Bu konuda, onun yazdığı söylenen koşuklar da vardır.

Abdal Musa, Anadolu İlk Çağ uygarlığı ürünleriyle beslenen, bütün insanlar arasında kardeşliği, birliği, barışı, sevgiyi egemen kılmak isteyen, sonradan Bektaşilik adı altında kurumlaşan bir inancın yazıcılarından, öncülerindendir. Bütün hayvanlara karşı derin bir sevgisi vardır. Bu sevginin sıcağında, yan yana gelme olanağı bulunmayan, arslan, kurt, geyik, koyun, kuş gibi hayvanlar onun çevresinde toplanır, barış içinde yaşar. Bu sevgi yalnız hayvanları birbirine yaklaştırmakla kalmaz, insanlarla hayvanlar arasında karşılıklı anlaşmayı, birlikte yaşamayı sağlar. Savaş, kan dökme, birbirini çekiştirme, tutku gibi eylemler sevgiyle bağdaşmadığından, Abdal Musa’nın çevresinde ’toplananlarca istenmez. İnsanın yapması gereken en güzel iş kötülüğü iyiliğe, katılığı yumuşaklığa, savaşı barışa, ayrılığı birliğe, düşmanlığı gönüldeşliğe, sevgiye dönüştürmektir. İnsan olmak sevgiyle dolup taşmak, elinde olanı yoksullara dağıtmak, düşküne yardım etmektir.

Abdal Musa’nın düşüncelerinin halk arasında yayılmasında halk ozanlarının önemli payı olmuştur. Onun görüşlerini şiirleştirerek, dilden dile dolaşmasını, çalgı eşliğinde söylenmesini sağlayanlar arasında kendisi de büyük bir Alevi ozanı olan Kaygusuz Abdal’ın katkısı çok önemlidir.

Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi