Abbas Vesim Efendi Kimdir, Kısaca Hayatı, Eserleri, Hakkında Bilgi

ABBAS VESİM EFENDİ (ö. 1175/1761-62), Osmanlı tabibi ve astronomi bilgini. Halk arasında “Kambur” (el-Ahdeb) lakabıyla tanınmıştır. Bursalı Tabip Ömer Şifâfnin oğlu olduğu ve tıp ilmiy­le Farsça’yı ondan öğrendiği sanılmak­tadır. Ayrıca tıp tahsilinde Bursalı Tabip Ali Efendi ile Kazasker ve Reîsületıbbâ Kâtipzâde Mehmed Refî Efendi’den de istifade etmiş, hey’et (astronomi) ders­lerini Ahmed-i Mısrı’den, hikmet (fizik) derslerini ise Yanyalı Esad Efendi’den almıştır. Diğer taraftan, Galata’da otu­ran Batılı hekimlerle münasebet kurup Latince ve Fransızca öğrenmiş, hatta bazı İtalyanca tıp metinlerini Türkçe’ye tercüme ettirerek Avrupa’daki gelişme­lerden de haberdar olmuştur.

İlmî araştırma ve çalışmalarını Fa­tih’te Sultan Selim Çarşısı’ndaki hekim dükkânında (muayenehane ve eczahane) sürdüren Vesim Efendi’nin eserleri için­de özellikle, yayımlanmamış Düstûru Vesîm fî tıbbi’l-cedîd ve’l-kadîm adlı kitabı önemlidir. Önsözü Müstakimzâde Sa’deddin Efendi tarafından kaleme alınan bu eserin yazma nüshalarından biri Beyazıt Devlet [nr. 4097], ikisi de Ragıp Paşa kütüphanesindedir. [nr. 946, 947] Tıp alanındaki eserleri arasında. Tıfab-ı Cedîd-i Kimyevî adlı çalışması ile Macar Georgios’tan Vesîletü’I-metâlib fî ilmi’t-terâkib adıyla tercüme ettiği bir farmakoloji kitabı da yer al­maktadır. [İ. Ü. Tıp Fak. Tıp Tarihi Ktp., TY nr. 235] Abbas Vesim Efendi’nin ve­rem hakkındaki görüşleri ve mikrobu tarifi, zamanına göre ileri bir seviye ola­rak kabul edilmektedir. Tıbbî eserlerin­den başka, 1245te yazılan Uluğ Bey’in Zîc’ini, Nehcü’l-büiûğ fî şerhi Zîci Uluğ adıyla tercüme ve şerh etmiş. [Süleymaniye Ktp., Hamidiye, nr. 858], bir de “Rü’yet-i hilâl”e ait bir risale kaleme almıştır. [Kandilli Rasathanesi Ktp., nr. 146] Ayrıca edebiyatla da meşgul oldu­ğu bilinen Vesim Efendi’nin mürettep bir divanı vardır. [Topkapı Sarayı Ktp,, Hazine, nr. 961]