Abbas Mirza Kimdir, Hayatı, Hakkında Bilgi

Abbas Mirza (1789-1833), Azerbaycan valisi ve saltanat naibi. Feth Ali Şah’ın büyük oğludur. 26 Ağustos 1789’da Mâzenderanda Ne­va kasabasında doğdu. Annesi Âsiye, Feth Ali Han Kaçar Develü’nün kızıdır. 1797’de henüz sekiz yaşında iken büyük amcası Ağa Muhammed Sah’ın Karabağ seferine katıldı. Babası Feth Ali’­nin 1798’de Kaçar tahtına geçmesi üze­rine, 20 Mart 1799’da saltanat nâibliğine getirildi ve aynı zamanda Azerbay­can valisi oldu. 1804-1813 ve 1826-1828 İran-Rus savaşlarında Azerbaycan valisi olarak önemli rol oynadı. Tebriz’in Ruslar tarafından zaptından sonra, si­yasî maharetini göstererek iki taraf arasında Türkmençay Antlaşmasfnm imzalanmasını sağladı. Ardından Yezddeki isyanı bastırmak ve Kirman ile Fars valileri arasındaki ihtilâfı halletmekle görevlendirildi. Bir süre sonra Horasan valisi oldu, ancak Azerbaycan valiliğini de elinde tuttu. Nihayet Hîve ve Afganistan’ın fethi gibi büyük plan­larını gerçekleştiremeden. karaciğer ra­hatsızlığı sebebiyle kırk dört yaşında Meşhed’de öldü. [25 Ekim 1833]

Abbas Mirza, özellikle Azerbaycan’da gerçekleştirmeye çalıştığı Avrupaî tarz­daki ıslahat hareketleriyle şöhret ka­zandı. Eğitimde, idarî ve bilhassa askerî sahada Batılı modellere dayalı birtakım düzenlemeler yaptı. III. Selim’in gerçek­leştirdiği ıslahatı Tebriz’de uygulamaya çalıştı. İngiltere ile sıkı bir münasebet kurarak bu ülkeye talebe gönderdi. Ruslara karşı koyabilmek için Azerbay­can ordusunun Batılı usullere göre eği­timini sağlamaya çalıştı ve bu hususta Osmanhlar’dan büyük ölçüde faydalan­dı. Tebriz’de barut imalâthanesi, top tezgâhları, askerî teçhizat atölyesi yap­tırdı; topçu ve piyade askerini Avrupaî tarzda düzenledi. Onun zamanında Tebriz, coğrafî ve siyasî vaziyeti dolayı­sıyla İran’ın Batı kültürüne açılan ilk kapısı durumundaydı. Hatta 1816’da burada bir matbaa kurulmuştu. Yirmi altı oğlu, yirmi bir kızı olan Abbas Mir­za. Avrupalı seyyahlarca yüksek mezi­yetlere sahip, reform âşığı bir insan olarak nitelendirilir. Feth Ali Şah’ın ölü­münden sonra Kaçar tahtına Abbas Mirza’nın oğullarından Muhammed geçti.