Abbas-ı Servani Kimdir, Hayatı, Eserleri, Hakkında Bilgi
ABBAS-I SERVANİ
Bâbürlü Hükümdarı Celâleddin Ekber Şah zamanında (1556-1605) yaşamış Afgan asıllı tarihçi.
Babası Şeyh Ali. dedesi ise Şeyh Bayezid’dir. Delhi sultanlarından Behlûl-i Lûdî devrinde Servânî ailesine Benûr kasabasında 2000 bikalık bir arazi tahsis edildi. Fakat bu arazi 1526’daki Panipat Meydan Savaşı’ndan sonra ellerinden alınınca aile malî sıkıntı içine düştü. Afgan asıllı Delhi Sultanı Şîr Şah, Bâbürlü Hükümdarı Hümâyûn’u 1545 yılında Kannûc’da mağlûp ettikten sonra malî alanda önemli yenilikler ve toprak reformları yaptı. Şeyh Bayezid’e de eski arazisini iade etti. Şîr Şah’ın oğlu ve halefi İslâm Şah da Servânî ailesinin eski hukukuna saygı gösterdi. Daha sonra Hümâyûn tekrar Kuzey Hindistan’a hâkim olunca. Abbas babasından kalan toprakları kaybetti ve Seyyid Hamîd’in himayesine girerek Bâbürlü Celâleddin Ekber Şahın maiyetinde yer aldı. Ölüm tarihi kesin olarak bilinmemektedir.
Abbâs-ı Servânî, Celâleddin Ekber Şahın emri üzerine 1582 yılında, daha çok Tarîh-i Şîr Şâhî adıyla bilinen Tuhie-i Ekber Şahi’yî kaleme aldı. Eser Bâbürlüler’in en önemli rakibi Afganlı Şîr Şah’ın hayat hikâyesinden ibaret olup yanlış ve eksik bilgilerle doludur. Abbâs-ı Servânî Târih-i Şîr Şâhî’yı yazarken Servânî ailesinin ileri gelen simalarından derlediği bilgilere dayanmıştır. Eserin yazmaları hakkında H. Ethe geniş bilgi vermektedir. Mazhar Ali Han tarafından 1805’te Urduca’ya tercüme edilmiş olan eseri Garcin de Tassy Urduca’dan Fransızca’ya çevirmiştir. H. M. Elliot ve J. Dovvson’un Hindistan tarihiyle ilgili yüz elli dört eserden iktibaslarla derledikleri kitapta, Tuhfe-i Ekber Şûhî’nln E. C. Bayley tarafından yapılmış kısmî İngilizce bir tercümesi de yer almaktadır. Ayrıca İmâmüddin tarafından eserin ilmî bir neşri yapılmıştır.