Abbadiler Devleti, Hanedanı, Dönemi, Hakkında Bilgi
ABBADİLER
İşbîliye merkez olmak üzere Güneybatı Endülüs’te hüküm süren bir Arap hanedanı (1023-1091).
İşbîliye Kadısı Ebü’l-Kâsım Muhammed b. Abbâd, Endülüs Emevî hilâfetinin son yıllarında mülükü’t-tavâifin ortaya çıktığı sırada Abbâdîler’in istiklâlini ilân etti (1023), Hanedanın kurucusu Muhammed b. Abbâd’ın Hîredeki Lahmî kralları soyundan gelen ataları, Endülüs’ün fethinden hemen sonra Hıms’ tan İşbîliye’ye göç ederek orada yerleşmişlerdi. Muhammed b. Abbâd başlangıçta Malaga’daki Hammûdîler’in hâkimiyetini kabul ettiyse de bu durum fazla devam etmedi. Bu devirde Abbâdîler’in en tehlikeli rakipleri Kurtuba’daki Cehverîler idi. Devri hakkında fazla bilgi bulunmayan Muhammed b. Abbâd 1042 yılında öldü.
Muhammed b. Abbâd’ın oğlu Ebû Amr Abbâd b. Muhammed, Araplar’ın lideri sıfatıyla Endülüs’teki Berberîler’e karşı harekete geçti. İlk İş olarak Kar-mûne’deki (Carmona) Muhammed b. Abdullah el-Birzâlî ve oğlu İshak ile mücadeleye girişti. Daha sonra ülkesini batıya doğru genişletmek için askerî harekâta başladı. Onun bu başarılan Batalyevs (Badajoz), Cezîretülhadrâ (Al-geciras). Gırnata ve Malağa hâkimlerini birleşmeye şevketti. Bir süre sonra Ba-talyevs’teki Eftasîler ile Abbâdîler arasında başlayan mücadeleler 1051 yılına kadar devam etti. Abbâd o yıllarda komşularıyla savaşmaktan da geri kalmıyordu. 1053 yılına kadar küçük Berberi hanedanlarını hâkimiyeti altına almıştı. Buna rağmen Gırnata’daki Zîriler onun karşısında başarıyla mukavemet ediyorlardı. Bu arada Cezîretülhadrâ’yı Hammûdîler’den alarak oğlu İsmail’i Kurtuba üzerine gönderdi. Ancak İsmail Cezîretülhadra’da bağımsızlığını ilân etmeğe karar verdi. Bu sefer de diğer oğlu Muhammed Zlrîler’e karşı Malaga’daki Araplar’ı desteklemek için harekete geçti. Fakat Zîrîler bu orduyu bozguna uğrattılar, Muhammed canını zor kurtardı. Buna rağmen Abbâdîler mülûkü’t-tavâifîn en kuvvetlilerinden biri idi. Tahta geçtiği zaman “Hâcib”, bir süre sonra da “el-Mu’tazıd-Billâh” unvanlarını kullanan, siyasî bakımdan son derece kabiliyetli ve başarılı olan Abbâd, yirmi yedi yıllık hükümdarlıktan sonra 1069 yılında öldü.