Filozof Biyografileri

Abba Ptachya Lerner Kimdir, Hayatı, Eserleri, Hakkında Bilgi

LERNER, Abba Ptchya (1903 – 27 Ekim 1982)

Rus asıllı ABD’li iktisatçı. Piyasa sosyalizmi tezinin öncülerindendir.

28    Ekim 1903’te Basarabya’da doğdu. Yükseköğrenimini İngiltere’de London School of Economics’ de 1932’de tamamladı. 1938’de ABD’ye geçti. Lisans ve yükseklisans öğrenimi sırasında araba tamirciliği, İbranice eğitim yapan bir okulda öğretmenlik ve ticaret yaptı. 1943’te doktorasını aldı. 1942-1946 arasında New School of Social Research’de doçent, daha sonra Chicago’da Roosevelt ve diğer pek çok üniversitede iktisat profesörü olarak görev yaptı. 1955-1956 yıllarında İsrail’e mali danışmanlık yaptı. 1963’te Amerikan İktisat Derneği başkan yardımcısı oldu.

Keynesci bir iktisatçı olan Lerner’in en önemli kitabı Economics of Control’dur (“Denetim İktisadı”). Marshallcı fiyat kuramını ve J.Robinson’un eksik rekabet tezini diyagramlar yardımıyla yaygınlaştırdığı bu yapıtında, A.Marshall’ın çözümlemelerinden ve refah iktisadı ölçütlerinden faydalanarak bir tür “piyasa sosyalizmi” önerdi. Bu teze göre, merkezi otoritenin, sadece etkin kaynak tahsisi için optimallik koşullarım gerçekleştiren fiyatlar dizisini hesaplaması ve fabrika yöneticilerine kârlarını azamileştirmelerini emretmesi yeterliydi. Böylece, ona göre, ayrıntılı merkezi denetimin yol açtığı maliyeti yüksek idari yük ve istenmeyen bürokratik müdahaleler önlenebilecekti.

Lerner, piyasanın tekelci özelliklerini göstermekte (Fiyat-Marjinal Maliyet) /Fiyat oranıyla belirlenen bir gösterge geliştirmiştir. Değişkenlerinin ikisi de pozitif olan bu oranın değeri, fiyatla marjinal maliyetin eşit olduğu tam rekabet koşullarında sıfırdır. Fiyatın marjinal maliyetten büyük olduğu tekelci piyasa koşullarındaysa sıfırdan büyüktür ve fiyatla marjinal maliyet arasındaki fark arttıkça l’e yaklaşır. Dolayısıyla da, 0 ile 1 arasında değerler alabilen bu oranın l’e yakınlığı piyasanın tekelci özelliklerinin baskınlığının ya da firmaların tekelci güçlerinin büyüklüğünün göstergesidir.

Lerner bunlara ek olarak, bir devalüasyonun, ihraç ve ithal mallarının talep ve arz esneklikleriyle ilgili hangi koşulların gerçekleşmesi durumunda başarılı olacağını da incelemiştir. Ayrıca, ithal edilen bir mal üzerine konan bir gümrük vergisinin hangi durumda, bu vergiyi koyan ülkenin dış ticaret hadleri indeksini bozabileceğini de araştırmıştır.

•    YAPITLAR (başlıca): The Economics of Control, 1944, (“Denetim İktisadı”); The Economics of Employment, 1951, (“İstihdam İktisadı”); Essays in Economic Analysis, 1953, (“İktisadi Çözümleme Konusunda Denemeler”).

Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi