67.DİNİ DEĞİŞİMİN SONUÇLARI

Dinî değişim yaşayan kişinin inançlarında, değerlerinde, hedeflerinde, tutum ve davranışlarında, kimlik ve kişiliğinde önemli değişiklikler olmaktadır. Kişinin önceki durumuyla sonraki durumu çok yönden farklılaşmaktadır. Ancak bu konuda şu sorunun cevabı çok önemlidir: Kişi yeni girdiği dine hangi oranda bağlılık göstermektedir? Sadece ismen mi yoksa bütünüyle dinin esaslarını benimseyerek mi din değiştirmiştir? Eğer dinin esaslarından etkilenerek değil de başka amaçlarla (maddi çıkar elde etmek, evlenebilmek gibi.) sadece ismen din değiştirmiş ise, ondaki kişilik değişiminin kapsamı çok sınırlı kalır.
İsmen değil de gerçek bir inanç değişimi söz konusu olmuşsa, bireysel farklılıklar olmakla beraber genelde şu sonuçlar ortaya çıkmaktadır:

Hayata Farklı Bakış, Yeni Bir Kimlik
Din değiştirme eski kimliğini değiştirerek bireye yeni bir kimlik kazandır¬maktadır. Bireyin hayata bakışı, hayata yüklediği anlam değişmektedir. Kendisini, dünyayı, olayları farklı biçimde algılamaya başlamaktadır. Kuşku¬suz din değiştirme kararını vermesinde de bu farklılaşmanın etkisi olmuştur.
Yeni bir inanç, yeni bir yapılanma ile birey hayata daha güvenle, daha umutla bakmakta, içindeki sıkıntılardan, olumsuz duygulardan kurtulmakta, ruhsal yönden tatmine ulaşmaktadır. Hayatla baş edecek gücü kendinde görmekte ve rahatlamaktadır.

İbadet, Tutum ve Davranış
İnanç, ibadet ve diğer davranışlar birbiriyle ilişkili olduğundan, din değiştirenlerin bir kısmı henüz din değiştirmeden önce, yeni girdikleri dinin ibadetlerini kısmen uyguladıklarını belirtmişlerdir. Müslüman olanların önemli bir kısmı, “daha Müslüman olmadan önce bazen namaz kılıyor, oruç tutuyordum” şeklinde açıklamada bulunmuşlardır.
Ancak Müslüman olarak din değiştiren bazı kişilerin namaz konusunda işyerlerinde kılamadıklarını, sadece evde olduklarında kıldıklarını, bazıları da düzenli olarak namaz kılamadıklarını belirttikleri görülmektedir.
Dinin yasaklarına ve diğer emirlerine karşı tutumlarında da benzer durumlar söz konusudur. Müslüman olan Hiristiyanların hepsi de domuz eti yemediklerini ifade etmişlerdir. Daha önce uyuşturucu kullananların da tamamen uyuşturucudan vazgeçtikleri, ancak az bir kısmının çok az olmak üzere bazen alkol aldıkları belirlenmiştir.

Aile ve Çevre İlişkileri
Din değiştirdikten sonra aile bireyleriyle olan ilişkilerinde, onların tutumuna bağlı olarak olumsuzluklar yaşanabilmektedir. Bazı anne babalar çocukları¬nın din değiştirmesine tepki gösterirken, bazıları sessiz kalmakta, bazıları da normal, olumlu karşılamaktadır. Kuşkusuz koyu dindar olan ailelerin tepkisi fazla olmaktadır. Hatta bazı aileler bunu bir utanç vesilesi olarak kabul etmektedir.

Ailelerinin gösterdiği tepki, din değiştirenlerin açıklamalarına göre, onları pişmanlığa değil, yeni kimliklerini güçlendirmeye götürmektedir. Bazı din değiştirenlerin ise, ailelerini üzmemek için ya da aileleriyle aralarının açılmaması için din değiştirdiklerini ailelerine söylememeyi tercih ettikleri görülmektedir. Bazıları da tepkiyi normal karşılamakta, anne babalarının zamanla yumuşayacaklarını düşünmektedir. Hatta din değiştirdikten sonra anne babalarına karşı öncekine göre daha iyi davranmaları, bazı anne babalar¬da mutluluk da oluşturmaktadır.
Çevre ile ilişkiler toplumun din inancına göre farklılık göstermektedir. Eğer içinde bulunulan toplum, bireyin tercih ettiği dine bağlı kişilerden oluşuyorsa bireye karşı olumlu tepkiler olmakta, birey daha çok saygınlık kazanmaktadır. Buna karşılık bireyin yaşadığı toplum, terk ettiği dine mensup kişilerden oluşuyorsa o zaman olumsuzluklar ve tepkiler görülebil¬mekte, sosyal bir baskı kendini hissettirmektedir. Özellikle küçük yerleşim birimlerinde bu baskının yoğun olarak yaşandığı söylenebilir.
Önceki arkadaşlıklarda da kuşkusuz kopmalar olmaktadır. Örneğin, birey Müslüman olmuşsa, artık arkadaşlarıyla içki içmeye gitmez oluyor. Böylece onlarla ilişkileri doğal olarak zayıflıyor. İçinde bulunduğu ortama, gruba göre yeni arkadaşlıklar ediniyor. Bu şekilde zamanla yeni dinî ve kültürel kimliğine bağlı olarak çevresi de belli oranda değişmektedir.