Din Psikolojisi

6.DİN PSİKOLOJİSİNDE ARAŞTIRMA KONULARI

 

Bağımsız bir disiplin olarak kurulduğu günden beri din psikologlarının üzerinde araştırma yaptıkları konular ve alanlar her geçen gün artmaktadır. Şimdiye kadar üzerinde çalışılan belli başlı konular şunlar olmuştur:

1.Dindarlığın kaynakları

Din ve biyoloji: Dindarlığın psiko-biyolojisi; dinî ve mistik deneyimlerin bilişsel ve nörobiyolojik düzenekleri; dinî inanç ve genetik etkiler.

Dinin tabiatı ve işlevleri: Dinin psikolojik kaynakları, dinî güdüler; dindarlık yönelimi ve yaşantısında duygusal, bilişsel, ahlaki ve çevresel etkenler.

Dinin sosyal kaynakları: Dindarlıkta toplumsal etkinin gücü; dinî grup ve cemaat, cinsiyet, toplumsal mevki, öğrenim düzeyi ve dindarlık ilişkisi.

2.Dinî ve manevi tecrübe

Dini tecrübenin mahiyeti, türleri, kaynak ve etkileri; dinî tecrübe ve kişisel dönüşüm.

Kutsallık algısı; tabiat ve musiki ortamında dinî tecrübe, dinî tecrübeye benzer tecrübeler, uyuşturucu maddeler ve dinî tecrübe.

  1. Dinî           gelişim

Dinî gelişimi etkileyen faktörler: Dinî tabiat ve yetenek, ana baba dininin etkileri; dinî öğrenme ve dinî kurumların etkileri.

Çocuklukta dinî ve manevi gelişim, dinî sosyalleşme, çocukta tanrı tasavvuru ve dua.

Ergenlik ve gençlikte dindarlık ve manevi yaşam üzerine etkiler; ergenlerin dinî şüpheleri, suçluluk ve günahkârlık duyguları, din değiştirme, kendini din yoluna adama; dinden kopma; ergenlik kimlik gelişimi ve din.

Yetişkinlikte din: Kurumsal dinin kabulü ve reddi; bireysel dindarlık ve maneviyat arayışı. Kişilik bütünleşmesi ve dindarlık. Din ve cinsiyet: Din aşk, cinsellik ve evlilik. Din, çalışma ve meşguliyet.

Din, yaşlılık ve ölüm. Yaşlının imanı, yaşlılıkta dinin rolü. Yaşlılıkta fiziksel sağlık ve din. Yaşlılık ve ölüm; din, ölüm ve ölümsüzlük.

  1. Dindarlığın   tanımı ve ölçülmesi

Dindarlığın anlamı, boyutları, dindarlık modelleri, çeşitli dindarlık ölçekleri.

  1. İman,      şüphe ve inançsızlık

İman ve inanç kavramları. İmanın psikolojik tabiatı ve kaynakları. İmanın boyutları, gelişimi ve yapılanması. İnanç gelişimi teorileri. Dinî şüphenin anlamı, etkileri, türleri. İnançsızlığın, inkârcılığın,dinî ilgisizliğin kaynakları, türleri.

  1. Dua,          ibadet ve dinî ritüel

Duanın tabiatı, türleri; dua güdüleri; duanın psikolojik mekanizması ve ruh ve beden sağlığı üzerine etkileri.

İbadetlerin tabiatı; inanç ve ibadet ilişkisi, ibadetin psikolojik etkileri.

Dinî ayin ve törenlerin psikolojik etki ve işlevleri.

  1. Din              ve ahlaklılık

Ahlaki yapı ve ahlaki gelişim; ahlak gelişimi ile ilgili temel kavramlar ve teoriler. Ahlaki tutumlar, ahlaki davranış, yardım etme davranışı.

Dindarlığın ahlaki tutum ve davranışlar üzerindeki etkisi. Vicdan gelişimi, suçluluk ve günahkârlık duygusu, iyi ahlak ve karakter geliştirmede dinî inanç ve değerlerin rolü. Dindarlığın suç davranışı üzerine etkileri. Dindarlık, doğruluk ve aldatma, dindarlık ve cinsel davranışlar, dindarlık ve yardım etme davranışı.

  1. Tanrı        tasavvurları

Tanrı tasavvurunun oluşumu ve gelişimi, dinamiği ve işlevleri. Tanrı tasavvurlarının oluşum ve gelişiminde sosyo-kültürel ve dinî etkiler. Tanrı tasavvurunun gelişimini açıklayan teoriler (Psikanaliz, Bağlanma, Nesne İlişkileri ve Bilişsel kuramlar); ana baba imajları ile Tanrı tasavvuru arasındaki bağlantılar. Tanrı düşüncesi ve tasavvurunda öne çıkan sıfatlar.

9.Din değiştirme

Belli bir dine olan bağlılıktan vazgeçme ve farklı bir dinin bağlısı olma; inançsızlıktan ya da günahkâr bir hayattan dindarlığa geçiş yapma; aynı din içerisindeki bir mezhep ve cemaat üyeliğini terk edip, bir başka mezhep ya da cemaat üyeliğine geçiş yapmanın güdüleri ve sonuçları. Din değiştirme tipleri, türleri.

  1. Dinî         tutumlar

Denetim odağı, dogmatizm, otoritecilik, köktencilik, fanatizm, önyargı, kalıp yargı ve dışlayıcılık ile dindarlık ilişkileri.

  1. Birey      ve dinî gruplar arasındaki ilişkiler

Dinî kurumlar ve organizasyonlar: Dinî grup ve cemaatler, dinî liderlik.Dinî katılım ve üyelikteki sosyal-psikolojik süreçler. Dinî etkileşim. Kültler ve kült karşıtı hareketler. Ateistler, Agnostikler ve Sekülaristler.

  1. Din           ve ruh sağlığı

Dindarlığın fizik ve ruh sağlığına etkileri: Psiko-sosyal uyum ve dindarlık; dinî başa çıkma, stres ve din; benlik saygısı, hayat tatmini, mutluluk, anlam arayışı ve din.

  1. Din           ve akıl bozuklukları

Dindarlarda zihinsel bozukluklar: Vesvese, saplantı, mistik hezeyanlar, dilucu konuşma (Glossolalia) olayı. Zihinsel bozukluğu olan kimselerin dindarlığı. Ruhbanlarda görülen cinsel ve ruhsal sapmalar; sapkın dinî cemaat ve hareketler.

  1. Ölüm     ilgileri ve din

Ölüm korkusu, ölüm kaygısı, ölümle ilgili tutumlar; ölümsüzlük arzusu, ölüm ötesine yönelik inançlar. Yas tutma, din ve intihar, din ve ötenazi.

  1. Mistisizm

Farklı bilinç yapıları ve ben ötesi deneyimler; dinî ve mistik tecrübe, mistik tecrübeye benzer olaylar, mistik tecrübeyi açıklayan teoriler. Mistisizm ve psikopatoloji.

  1. Kişilik  ve din

Kişiliğin genel çizgileri ve dindarlık; cinsiyet, yaş ve meslek farklılıklarının dindarlıkla ilişkisi; kişilik yapıları ve dindarlık tipolojileri. Benlik algısı, benlik saygısı ve dindarlık ilişkisi.

  1. Din           ve manevi yaşam

Dindarlık ve manevi yaşam( spirtuality) arasındaki benzerlik ve farklılıklar, kurumsallaşmış din ve bireysel maneviyatçılık arasındaki zıtlıklar. Ruhsal aşkınlık, nihaî ilgiler, manevi dönüşüm.

  1. Erdem  psikolojisi

Dindarlık ve manevi yaşamın duygusal temelleri, erdemler, din, ahlak ve ruh sağlığı ilişkisi; sevgi, diğerkâmlık, şükran, bağışlayıcılık, alçakgönüllülük gibi temel değerlerin görünümleri ve psikolojik yansımaları.

 
 
 
  1. Mutluluk,      hayat tatmini ve dindarlık

Pozitif psikoloji açısından din ve dinî yaşam. hayat tatmini, huzur ve mutlulukla ilişkisi.

Din Psikolojisinin araştırdığı konular günden güne gelişmekte ve çoğalmaktadır. Burada en önemli konu başlıkları ele alınmıştır. Elinizdeki kitapta da bunların ancak bir kısmına yer verilebilmiştir.