Din Psikolojisi

57.DUA PSİKOLOJİSİ – Duanın Tanımı

Dua sözlükte, “çağırmak, davet etmek, yardım istemek” anlamlarına gelmektedir. Terim olarak dua, inanan kişinin Allah’la iletişim kurması, O’na yalvarışı ve yakarışı ve O’ndan yardım dilemesidir. Dolayısıyla duada bireyden Allah’a doğru bir yöneliş ve insani durumunu ve talebini Allah’a arz ve O’nun yardımını talep, temel unsurlardır.
Dua, İbadet
ve Dini Törenler

Sınırsız istek ve arzulara, sayısız korku ve endişelere sahip bulunan insanın gücü sınırlıdır. Hayat sürecinde istek ve arzularını gerçekleştirme yolunda birçok olumsuz durumla, engelle karşılaşırken, bunların ancak bir kısmını kendi imkânları ile aşabilmekte, çoğuna ise güç yetirememektedir. Bu durumda mutlak güç sahibi İlahi Varlığa, Allah’a ihtiyacı olduğunu her
zamankinden çok daha şiddetle hissetmektedir. Her şeye gücü yeten bir Varlık olarak O’na yönelmekte, O’ndan yardım talep etmektedir.
Duada birey Allah’a yönelerek onunla iletişim kurar, duygu ve düşüncelerini, arzu ve isteklerini, dertlerini ve beklentilerini O’na arz eder. Bilir ki Allah onun söylediklerini duymaktadır, durumunu görmekte, bilmektedir. Kulunun kendisinden yardım istemesini memnunlukla karşılamaktadır. Onun isteklerini mutlaka dikkate alacaktır.
Böylece duada kulluk ve Allah bilinci en üst düzeye çıkar. Birey Allah’ın kulu olduğu, kendi derdini giderecek güce sahip olmadığı, onu yaratan ve tek mutlak Varlık olan Allah’ın ise sınırsız gücünün bulunduğu, O yardım ettiği takdirde sıkıntılarını aşabileceği bilinci ile Allah’a yönelir. O’nun şefkat ve merhametine sığınır. Sığınılacak tek Varlığın Allah olduğunu bilir. O yüce kudrete güvenir, teslim olur. Dolayısıyla duanın temelinde Allah’ın sonsuz bir güç sahibi olduğunun kabulü ve O’nun insanın dert ve sıkıntılarına çare, arzu ve dileklerine karşılık vereceğine dair inanç ve güven vardır.

Dua Türleri
Dualar bireysel olarak da toplu olarak da (cemaat halinde) yapılır. Bireysel dualarda daha çok bireyin duygu ve düşünceleri ön plana çıkar. Toplu dualarda dua formu ve içeriği dinlere ve toplumlara göre değişiklikler gösterir. Bu dualarda daha çok cemaat bilinci ön plana çıkar.
Dua her zaman sözlü olarak yapılmaz. Sözsüz dualar da vardır. Bazı anlar vardır ki insan konuşmadan zihniyle ve kalbiyle Allah’a yönelir. Allah’a duyduğu sevgi, saygı, bağlılık, minnettarlık, hayranlık, şükran duygularını söz kalıplarına dökmeden kalbiyle sunar. Aşkın Varlığın yüceliği ve eşsizliği içte duyulur ve yaşanır. İlahi gerçeklik içselleştirilir. Kişi Allah’ı düşünerek, O’nu tasavvur ederek O’nun desteğine ve yardımına duyduğu ihtiyacı lisan-ı hâl ile de O’na arz eder. Aslında sessiz duada da bir dinamizm vardır ve sessiz dua da bir fiildir.
İslam bilginleri duayı fiili dua ve sözlü dua diye ikiye ayırırlar. Fiili dua denince ne anlıyorsunuz?